Olih: I Putu Supartika
Bali.
Sira sané nenten uning ring Bali? Kadirasa anaké saking dura negara sampun
uning Bali. Napimalih i raga sané meneng iriki ring Bali. Sakéwala i raga sané
meneng ring Bali, sampunké malaksana kadi jatma Bali? Malaksana sané madasar
baan budaya Bali? Napi mawinan patakoné punika nganjel dikeneh i raga? Duaning i
raga nyanksiang kawéntenan Bali sané mangkin. Bali sané jakti Bali sampun sayan
rered.
Napiké
Baliné punika mersidayang punah? Manut pinampén titiangé, kruna Bali nénten ja
pacang punah, krana kruna punika pacang setata neket lan leket ring idep i raga
soang-soang. Sakéwala yén budaya Baliné pastika mersidayang punah, yéning nénten
kalestaring ngawit mangkin.
Titiang
matakén ring idadané sareng sami sané embas lan meneng ring Bali, napiké sampun
malaksana sané jakti-jakti Bali? Malaksana sané jakti-jakti ngalestariang
budaya Bali? Yén wénten sané nyawis pitakéné puniki antuk kruna “sampun.” Titiang
lega, jakti-jakti sanget lega, lan i raga dados jatma Bali pantes marasa bangga
krana kari wénten sané urati kapining budaya Bali. Sakéwala yén nénten wénten sané
nyawis pitakéné puniki, napimalih kantos wénten sané nyawis durung, sinah i
raga sareng sami sané meneng lan dados warga Bali patut mikayunin indiké punika
lan ngawitin malajahang raga dados jatma Bali sané jakti-jakti Bali.
I
raga sareng sami uning, silih sinunggil sané dados cihna i raga sampun
malaksana dados jatma Bali inggih punika nganggén basa Bali ri kala i raga
mawicara sareng sesama Bali. Nanging, sané panggihin i raga ring kauripané,
basa Baliné kalara-lara. Anak alit, napimalih sané wénten ring kota akéhan
mawicara nganggén basa Indonesia, ring kauripan ipuné. Yén katakénin nganggén
basa Bali, ipun nénten ngerti lan nénten uning basa Bali. Sapunapi pinampén
anaké ring jaba Bali, yéning manggihin kawéntenané niki? Sampun janten i raga
pacang lek dados jatma Bali sané meneng ring Bali. Ring dija jagi engkebang muan
i raga, krana dados jatma Bali nénten uning basa Bali?
Jakti-jakti
basa Bali mangkin kalara-lara. Ring Bali, ring genahné embas lan ngalimbak,
mangkin basa Bali kakantenang sakadi basa asing. Krana akéhan sané nganggén basa
Indonesia ring kauripan sawai-wai. Kadirasa basa asing taler sampun sayan
ngalahang basa Bali ring genah palekadané. Indiké puniki pacang ngawinang i
raga pati takon. Ngawinang i raga héran. Géléng-géléng
kepala yén rerehang ring basa Indonesia. Sapunapi kawéntenané niki? Sira sané
patut salahang? Napiké pamerintahé? Napiké i rerama? Napiké i raga sareng sami?
Napiké sira? Sinah patakoné punika pacang méweh jagi kacawis.
I
raga taler uning, kawéntenan pariwisata ring Bali sampun sayang ngalimbak. Lan indiké
puniki sapatutné kasarengin antuk utsaha ngalestariang budaya Bali khususné
basa Bali, mangda sayang ngalimbak. Boya ja nyambran wai, nyansan rered lan
makelo-kelo ilang.
Sira
sané pacang ngalestariang basa Baliné puniki yéning nénten ja i raga sareng
sami. Napiké i raga kari nganggep padéwékan dados jatma Bali yéning nénten
uning basa Bali lan kantos nénten rungu kawéntenan basa Baliné sané kalara-lara?
Ngiring pikayunin sareng-sareng, lan resepang nganggén papineh i raga soang-soang.
Selumbung,
7 Januari 2015
0 comments:
Post a Comment